Moral gelişim süreci moral geriliği kapsar. Tarihsel ve küresel ölçeklerde düşünüldüğünde, dünya-tini moral olarak gelişmekte olduğu ölçüde kaçınılmaz olarak moral gelişmemişliğini sergiler. Duyuncun gelişmeye programlanmış bir yeti olması ölçüsünde bu ancak doğal olabilir. İnsanın eylemlerinin moral değerini belirlemesi eylemlerin kendilerini varsayar ve bu eylemlerin moral yargısı arkadan gelir. Önemli olan gelişmenin olanağını, özgür istenci kazanmış olmaktır. İnsan gelişimi herşeyden önce bir özgürlük, bir istenç sorunudur. Tutucu kültürlerde ne genel olarak gelişim ne de moral gelişim problemi vardır.

Özgürlük genel olarak insanın istençli-bilinçli olarak eylemde bulunması demektir. İstenç saltık olarak bilginin eşliğindedir ve kendini yargılayan istenç duyunçtur.

İnsan duyunç yetisi ile doğsa da, başlangıçta yeti henüz salt gizildir ve edimselleşmelidir. Çocuklar ilkin yalnızca doğal dürtüler ile davranışlarda bulunurlar ve doğal içgüdüsel davranışlarına doğal olarak hiçbir sınır bilmezler. Eğitimin çocuğa ilk olarak içgüdüler üzerindeki sınırlamaları öğretmesi ve onun doğallığını tinselliğe yükseltmeye başlaması gerekir. Piaget ve Kohlberg gibi ruhbilimcilere göre bu eğitim ceza ve boyun eğme düzenekleri ile sağlanır. "Ceza" bir "suçu" gerektirir, ve hiçbir uygar tüze dizgesi moral olarak olgunlaşmamış çocuğun suç işlediğini kabul etmez. Ve "boyun eğme" ise köleler ve korkaklar yetiştirmede sonuçlanır.

Ceza yoluyla boyun eğdirmenin kendisinin moral bir nitelik taşımadığı kendiliğinden açıktır. Kültür insan doğası üzerinde çalışır, ama kültürün insan doğasına verdiği belirli şekil ilkin yetersiz, sonra sık sık baştan sona hasarlıdır.

"Doğal özgürlük" ilkin çocuğun haksız sayılanı, yanlış sayılanı, genel olarak kötü sayılanı yapması demektir ve bu düzeye dek böyle özgürlük henüz kavramına uygun özgürlük değildir. İnsan "kişiliği" ilkin içgüdülerinin engellenmesi ile şekillenmeye başlar. Ve doğal içgüdülerin tinsel istenç tarafından biçimlendirilmesi ya da kültürel biçimler ile örtülmesi içgüdünün birincilliğinden istencin birincilliğine geçiş olarak özgürlüktür. Bu "özgürlük" içgüdünün baskılanması değildir, çünkü "baskı" bilinçsiz engellemeyi anlatırken, kültürel engelleme bilinçsiz değildir. Ancak içgüdülerin acı verici yaşantılar sonucunda engellenmesi "baskı" kavramı altına düşer, çünkü acılı yaşantılar bilinçaltına atılırlar, anımsanmaları ve acılı deneyimlerin sürekli olarak yeniden yaşanmaları önlenir, ve bundan böyle orada bilinçsiz olarak işlerler. Bilinçaltı dinamiktir. İçgüdüyü engeller, ama bu engelleme bilinçsizdir.

Haklı, doğru ve genel olarak iyi olmak için açıktır ki haksız, yanlış ve genel olarak kötü olan da bilinmelidir. Bu bilgi içsel ya da dışsal kaynaklı olabilir. İçsel olarak moral yargının kaynağı duyunç yetisidir. Dışsal olarak başkalarının duyuncudur.

Ön-modern despotik gelenek döneminde moral doğrular insana dinsel ve dışsal yetkeler tarafından verilir. Özgürlük kültüründe moral normlar özgür insanların kendi duyunçları tarafından belirlenir.

Çocukta moral gelişimin ya da doğruyu ve eğriyi ayırdetme yetisinin ilkin çevre tarafından belirlendiği söylenir. Bu açıklama yetersizdir, çünkü gelişecek olan gizilliği algılamaz. Çocukta belirlenecek ya da tikelleşecek bir evrenselin olması olgusu bir yana, çevrenin kendisinin moral belirlenimlerini nasıl kazandığı sorusu ortada kalır. Moral gelişimin çevre tarafından belirlendiğini ileri süren kuramlar moral gelişimi açıklamada moral gelişimin kendisini kullanırlar. (Kohlberg'in ahlak kuramında birinci ve ikinci evreler daha önceden hazırlanmış olan uylaşımları varsayar. Bu nedenle gerçek bir moral gelişim kuramı olmaktan çok, moral normların kuşaktan kuşağa aktarımını açıklayan bir kuramdır.)

Piaget'nin keşfettiğini ileri sürdüğü iki evreli moral gelişim süreci gerçekte kültürün doğuşundan bu yana bildiği bir konudur. Erginlik dönemi öncesinde çocuk moral doğrularını ve yanlışlarını çevreden, büyüklerinden, genel olarak dışsal yetkelerden öğrenir, çünkü doğru ve eğri, haklı ve haksız vb. kavramları etkinleşme yolunda olsa da, çocuk henüz bu kavramları doğru kullanacak ve doğru moral yargıda bulunacak denli olgunlaşmış değildir. Bu aşamada sorun doğru ve eğri vb. kavramlarının uygulanması değil, ama onları doğru uygulamanın öğrenilmesidir ve bu süreç çocuğu eğitme, ona kültürel normları tanıtma ve kabul ettirme dönemidir. Piaget ve Kohlberg bu süreci ödül ve ceza ya da baskı ve boyun eğme dönemi olarak nitelerler.

Daha sonra, çocuğun moral gelişmişliğinin az çok tamamlandığı ve moral özerkliğinin ortaya çıkmaya başladığı dönem olarak kabul edilen 16 ya da 18 yaşlarında kültürün normlarının çocuk tarafından özümsendiği kabul edilir. Bu normal olarak karakterin pıhtılaşmasının tamamlanmasıdır.

Bir moral gelişim kuramının erginlik öncesi dönemde tikel olarak nasıl bir moral büyüme sürecinin geliştiğini gözlemesi gerekir. Ve moral gelişim süreci yalnızca çocuğu ilgilendiren bir süreç değildir. İnsanlığın kendisinin erginliğe geçiş dönemi vardır ve bu özgürlük bilincinin evrensel olarak doğmaya başladığı modern evreye karşılık düşer. Modern evrede bütün bir toplum kendi moral sorumluluğunu üstlenmeye başlar ve daha önceki despotik kültür ortadan kalkmaya başlar ve bu evre politik olarak öz-yönetime ya da demokrasiye karşılık düşer.

Asya'da moral gelişim yer almaz, çünkü bu sözcüğün gerçek anlatında dünya tarihinden yalıtılmış kültürler pıhtılaşmıştır. Çin ve Hint kültürleri (ve ayrıca Japon ve geri kalan Uzak Asya kültürleri) İslamik ve Hıristiyan Batı kültürleri ile karşılaşıncaya dek herhangi bir moral değişim göstermezler. Ve ham bir özerk ahlak ile bu karşılaşma yerli kültür için ilkin bozulma ve yıkım demektir.

Çocukluk evresinde moral gelişim tamamlanmaz, ama yalnızca sonlu bir yapılanma içinde katılaşma eğilimine girer. Aslında genel olarak kültürün normları içerisinde moral gelişim tamamlanmaz.

İnsanlığın Tarih sürecindeki moral gelişimi içgüdüsel-doğal davranışlardan etik-toplumsal davranışlara geçişi ilgilendirir.

Piaget'nin bilginin kaynağını inceleyen "türeyişsel epistemolojisi" (épistémologie génétique ou structuralisme génétique) gelişimsel bir bilgi kuramıdır ve bilginin kaynağının insan doğasında yattığını ve bilişsel gelişimin içsel bir kavram geliştirme süreci olduğunu kabul eder. Bu yapısalcı ya da yapılaştırmacı kuramda Piaget Leibniz ve Descartes'ı ve genel olarak rasyonalizmi izler. Ve Kant'ın ve görgücülerin öznelciliğinin tersine, Piaget insanın öznel kavramlarının nesnel realitede de geçerli olduğunu kabul eder. Düşüncede varolan nesnel kavram bağıntıları nesnel olarak realitede de vardır ve realitenin kavramsal yapısının ussallığı realitenin bilgisinin de olanağıdır. Aslında bütün bir görgül bilimler alanı doğal bilincin doğal ve tinsel evreninin özsel ussallığını keşfetme çabalarıdır. Us realiteye orada kendini bulmak için gider.

Çocuklar onların gelecekteki öğrenme ve bilgi edinme süreçleri için bir temel sağlayan bir a priori ansal yapı ile doğarlar. Gelişim bu ansal gizilliğin bir süreç içinde edimselleşmesidir. Bu süreç beyinde salt soyut düşünce işlemleri olarak ve duyu-verilerinden ayrı olarak yer almaz. Nesnel deneyim dünyası ailesel ve toplumsal çevre olarak çocuğun bilişsel gelişim sürecine katılır.

Piaget'nin çözümlemesine göre, bilgi kazanımı ansal bir yapılaştırma (construction) sürecidir. Buna göre çocuk kavramlar ile etkin olarak nesnesine yaklaşır ve nesnel bilgi kazanımı aynı zamanda içsel kavram türeyişi ya da gelişimidir. Çocuk bilinçli kavram çıkarsama sürecinin irdelemesini Mantık Bilimine bırakır, ve kendi bilinçsiz mantıksal-kavramsal gelişimini deneyim dünyasında yerine getirir.

“I find myself opposed to the view of knowledge as a passive copy of reality.” — Jean Piaget

Piaget'ye göre çocuklarda moral gelişim süreci iki evreden oluşur. Başlangıçta çocuklar moral normları ve yasaları dışsal olarak büyüklerinden alırlar ve onları karşı çıkılmaksızın boyun eğilmesi gereken kurallar olarak kabul ederler. Bu evrede (5-9 yaşlar) çocukların düşünme yolları özerk değildir ve yetkeler tarafından belirlenen kuralları yalnızca uyulması gereken şeyler olarak kabul ederler ve dolayısıyla çiğnemezler Bu durumda açıktır ki çocuğun moral normları kabulü etmesi için bir tür ön-koşul olarak ileri sürülen "ceza" etmeni bütünüyle ilgisiz ve gereksizdir. Öğretici, biçimlendirici ve kısıtlayıcı kültürel çevre ile çatışma ilkin çocuk moral özerklik kazanmaya başladığı zaman ortaya çıkar.

10-11 yaşlarından başlayarak çocuklar bir yetke tarafından belirlenen değiştirilemez kuralları karşılaştırmaya ve onları sorgulamaya yönelirler. Özerk yargılama edimleri duyunç işlevinin gelişmeye başladığını gösterir ve çocuk bir moral görelilik ortamında duyunç yetisini kullanmayı öğrenme sürecine girer. Erginlik çağında çocuğun moral gelişiminin kendi sorumluluğunu üstlenebilecek denli gelişmiş olduğu kabul edilir.

Piaget geleneğinde araştırmalar yapan Lawrence Kohlberg çocuklarda moral düşünme süreçleri üzerine yeni bir model sundu. Bu üç evreli gelişim modelinde ilk olarak uylaşım-öncesi evrede çocuklar ödül ve ceza düzeneği üzerine dayanan uslamlama yolu ile moral yargıda bulunurlar. İkinci uylaşım evresinde toplumun kuralları temel alınır. Üçüncü uylaşım-sonrası evrede toplumun kurallarının göreli ve değişebilir olduğu anlaşılır.

Kohlberg başlangıçta 10, 13 ve 16 yaşlarında 72 erkek çocuktan oluşan ve daha sonra sayısı arttırılan bir grup üzerinde görgül örnekleme araştırmaları yaptı ve çocuklardan aldığı yanıtlara dayanarak çocukların moral uslamlama süreçlerini irdeledi. Küçük çocuklar kurallara boyun eğmelerinin açıklaması olarak "ceza" etmenini gösterdikleri zaman Kohlberg bu açıklamayı yeterli saydı. Bu görgül anketleme yöntemi çocukların kendilerinin yorumları üzerine dayanıyordu ve daha sonraki araştırmalar çocukların çok daha erken evrelerde özerk moral yargıda bulunduklarını gösterdi.

Uylaşım Öncesi Evre (dokuz yaş ve öncesi) "moral" hiçbir ölçüt kapsamazken, ikinci Uylaşım Evresinde çocuk moral ölçütlerini toplumdan alır. Birinci evrede çocuk doğru ve eğriyi ödül ve ceza düzenekleri sonucunda öğrenir (ki bu görüş açıktır ki daha şimdiden İkinci Evreyi kullanır) ve üçüncü etmen olarak "öz-çıkar" öğesi yalnızca benzer olarak çocuğu koşullandırmaya yarar ve yine benzer olarak moral bir imlemden yoksundur. Bu dışsal ödül ve ceza yetkesi tam olarak bu biçimi ile dinler tarafından da kullanılır. Sonuç olarak bu evre moral gelişimin bir evresi değil, moral-öncesi bir evredir.

Uylaşım Evresi yetişkinin doğru ve yanlış konusunda toplumun moral uylaşımlarını ve yasalarını kabul etme evresidir. Kohlberg'in kuramındaki bu evre de moral normların nasıl türediğini açıklamaz, onların yalnızca hazır verili olarak alındıklarını ileri sürer.

Uylaşım Sonrası Evre toplumsal normları sorgulama evresi olarak kabul edilir. Bu evre gerçek moral yetkinliğin ortaya çıktığı evredir.

Ahlak temelde kültür ile göreli değildir. Moral türlülük genel olarak moral iyi ve kötü kavramlarının herşeye yüklenebilir olmasına bağlıdır. Tıpkı genel olarak hak kavramının evrenselliğinin onu her nesneye yüklenebilir olmaya götürmesi gibi, iyi ve kötü evrenselleri de herşeye yüklenebilir. Kültürler yalnızca tinsel olmayan doğa nesnelerine değil, bütün bir boşinanç alanının nesnelerine de moral nitelik yüklerler. Ve örneğin Voltaire gibi bir Aydınlanma düşünürü bile Portekiz depremine moral iyi ve kötü kavramlarını uygulayarak Leibniz'in bu dünyanın olanaklı en iyi dünya olduğu önermesini çürütmeye çalışır.

Moral belirlenimlerin bu tikelleşmeleri (herhangi birşeyin iyi ya da kötü, doğru ya da eğri, haklı ya da haksız olarak görülmesi) ahlaka görelilik görünüşünü verir. Ama tüm bu tikelleşmelerde tikelleşen şey evrenseldir. İyi ve kötü kavramları soyut olarak alındıklarında saltıktırlar, göreli değil. Görelilik bir ilişki belirtir. Bir kavramı ilişkisiz olarak ya da kendinde alırsanız göreli olmaktan çıkar ve o zaman bağlantısız, bağıntısız, soyut ya da saltıktır.

Moral gelişim süreci bir yandan içsel olarak insan doğasının belirlilik kazanması iken, öte yandan bu belirli yapı dışsal olarak ailesel ve toplumsal çevrenin belirlenimlerinin bir yeniden üretimidir. Bu çevrenin kendisinin kültürel geriliğinden ötürü, çocuğun insan doğası kaçınılmaz olarak hasarlı gelişir.

Moral gelişim moral iyi ve kötü, doğru ve eğri, haklı ve haksız kavramlarının kendilerinin geçerli olarak uygulanmasını ilgilendirir. Bu gelişimin ereği gerçekten haklı olanın haklı olarak, gerçekten iyi olanın iyi olarak, gerçekten doğru olanın doğru olarak yargılanmasının öğrenilmesidir.

Gerçekten iyi, haklı ve doğru olan iyi, haklı ve doğru olanın kendileridir. Bunlar evrensellerdir ve bu nedenle bütün bir tikel ya da göreli iyiler alanı gerçekten iyi, doğru ve haklı olmaktan uzaktır.

Mezhep savaşlarında Katolik Hıristiyanın mı yoksa Protestan Hıristiyanın mı haklı olduğuna karar verilemez, çünkü ikisi de haksızdır, ikisinin de "iyi" olması gereken nesnesi iyi ya da kötü değildir çünkü böyle bir nesne varoluş taşımaz.

Freud üst-bene moral bir işlev yükler. Baskılanmış yaşantıların bilinçsiz bir ruhsal alanı olarak süperego dinamiktir, uykuda değil, ve insan davranışını belirleme sürecine katılır. Ama eylemine değil. Üstben bilinçsizdir, öznenin bilincinin altında ya da dışında etkindir, ve genel olarak engelleyici bir işlevi vardır, kişiyi yasaklar, tabular vb. ile durdurur. Ama salt bu engelleyici olma niteliği üstbenin duyunç ile özdeşleştirilmesi sonucuna götürmemelidir, çünkü duyunç özgürlük iken, üstben dürtülerin başatlığını anlatır.

Üstben yalnızca görünürde bir moral işlev taşır. Ama moral yargının baştan sona bilinçli olması ölçüsünde, üstben en azından ahlak-dışıdır, ve kişiyi doğru eylemi yerine getirmede engellediği zaman açıkça ahlaka-aykırı olur.

Süperego ya da ego ideali eleştirel işlevinde bilinçsiz suçluluk duygusunun kaynağıdır. Bu işlev de ahlak ile ilgili görünür, ama yalnızca olumsuz olarak ilgilidir ve haksız bir suçlama olmasında gerçekte ahlaka aykırıdır.

Freud olağan kavramlar yerine sık sık ilgisiz ve yanlış simgesel sözcükler kullanmayı yeğledi. Bu biçimcilik onu bilinçsiz suçluluk duygusu gibi özsel ve önemli bir kavramı moral belirlenimin kaynağı olarak görmeye de götürdü. Bunun dışında, örneğin "ego" bütünüyle genel bir kavramdır ve ona genel olarak anlama ve uslamlama gibi yetileri yüklemek gereksiz ve yanıltıcıdır. Yine, içgüdüleri anlatmak için sanki bunlar bilmecemsi birşeymiş gibi "das Es" ya da "O" sözcüğünün kullanılmasının hiçbir anlamı yoktur ve açıkça çocukça bir yöntemdir. Yeni doğmuş bir bebeğin anlığı bütünüyle "id-yüklüdür" ve "id hiçbir ahlak bilmez" gibi anlatımlar bilimsel olmaktan çok yazınsal olarak ilgi çekici anlatımlardır. Hiç kuşkusuz bu doğru bir nokta, ama ancak içgüdünün pozitif bir moral işlevi olduğunu ileri süren birine karşı vurgulanabilecek bir noktadır (örneğin "haz" ve "acı" duygularını ahlakın temel belirlenimleri yapan John Locke ve David Hume gibi görgücülere).

Bebek ilkin doğal içgüdüleri ile davranır, henüz düşünce kategorileri gelişmemiştir ve kültürel kuralları ve normları daha sonra öğrenecektir. Piaget ve Kohlberg bu aynı gelişim sürecini bir süperego kavramı olmaksızın irdelerler. Süperego bir baskı kaynağı olduğu için kimi durumlarda iyileştirilmesi gerekli olur. Ama toplumsal ya da kültürel normlar "alışkanlık" oldukları zaman, nedenleri ya da kökenleri tarihsel olarak bilinmese de bunlarda patolojik birşey yoktur ve normal olarak bir insana alışkanlığının saçma olduğunu söylemek onu alışkanlığı sorgulamaya ve terk etmeye götürmek için yeterlidir.

Modern kültürde etik karakteri erdem ile anlamdaş sayarız, çünkü erdem insanın modern etik normlar ile uyum içinde davranmasından oluşur. Etik karakter insanın ikinci doğasıdır.

Erdem özgür toplumun ve özgür bireyin sorunudur. Boyun eğenler ve boyun eğdirenler, egemenler ve egemen olunanlar, yönetenler ve yönetilenler erdemin adını bile bilmezler. Despotik kültür bir erdemsizlik kültürüdür, yalan, iki-yüzlülük, aldatma vb. orada varoluşun olağan bileşenleridir.

Kullar toplumu duyunç özgürlüğünden yoksun olduğu için, moral doğruyu ve eğriyi kendisi ayırdedemediği için, ancak dışsal yasaklar ve baskılar altında moral bir görünüş kazanır, ancak içsellikten yoksun bir karaktere bürünebilir. Orada dürüstlüğün anlamı bile bilinmez, yalan normal söyleşinin çeşnisi ve haksızlık hak ilişkilerinin gerçeğidir. Bu istençsiz kültürde ekonomi gibi politika da, felsefe gibi bilim de, etik gibi estetik de hakkını kazanamaz.

Bir tirana despotik denir. Saltık egemene de despotik denir. Yetkeci, otokratik, diktatörce gibi terimler tümü de despotizm ile ilişkilidir. Yunanca despotes (δεσπότης) "efendi" demektir (Lat. dominus). Despotizmin genel karakteri özgürlük bilincinin yokluğudur. Efendi efendiliğini kulların istençsizliğine borçludur.

Törebilimin işi tikel durumlar için evrensel olarak geçerli normlar ya da kategorik imperativler aramak değildir. Her tikel durum kendi içinde irdelenmeli ve çözülmelidir. Yine, bir yararlık kalkülüsü ve bir haz ve acı matematiği vb. geliştirmek de moral felsefenin işi değildir. Bu yaklaşımların kendileri istenç kavramının bilinçsizidirler ve dolayısıyla özgürlük ile bağdaşmazlar.

Despot yalnızca kendini temsil etmez. Bireysel despot bütün bir gelenek ve boyun eğme kültürünün özetidir. Boyun eğmenin alışkısal ve otomatik olduğu ve baskı gerektirmediği durumlarda genel olarak istençsizlik vardır ve henüz özgürlük bilinci kazanılmamıştır. Despotizm özgürlük bilincinin doğmaya başlaması ile birlikte hakkının gerçekte kaba güçten doğduğunu ele vermeye başlar. Despotun başlıca karakteristiği kendisinden güçlü olmayan başka hiçbir istenci tanımamasıdır. Despotik kültürün karakteristiği özgürlük tinini tanımaması ve korkusunu yüceltmeye çevirmesidir. Hak bilincinin yokluğunda, despotun bildiği ve gelenek kültürünün anladığı biricik dil zor ve şiddetin dilidir.

Kültürler geçici, çoğunlukla daha şimdiden ölü yapılardır. Bir kültür ancak değişebilme ve gelişebilme yeteneğinde ise dirimlidir. Bir kültür değişime kapanmışsa değersiz ve gereksiz bir kullar, köleler, yarı-insanlar yığınıdır.

İlkel kültürleri yücelme kültü onların modern biçimlere dönüşümünü bir hata olarak, istenmeyen birşey olarak, bir acımasızlık, bir suç olarak görür. Bu postmodern kültür kültü bu kültürel ilkellik, gerilik ve yabanıllıkları bir kültürel-çoğulculuk mozayığı içine katar ve modern yurttaş toplumunu bu ilkel kültürler karşısında daha yüksek değil ama yalnızca ayrı bir kültür olarak görür. Bu türlülük kültürlerin eşit değerde görülmelerini engellemez.

Bu görelilik bakış açısı kültürel gelişim, kültürel ilerleme, kültürel büyüme kavramını reddeder, çünkü gelişim bir saltık erek kavramını gerektirir.

Bir kültür kültü olarak çok-kültürlülük ideolojisi insan doğasının gelişmesine karşı tutucu ve sık sık gerici bir postmodern önlemdir ve romantik "soylu yabanıl" kültünün komik bir yeniden doğuşu olarak görünür. Evrensel insan hakları bir kültür değildir. Ve özgür istenç ve duyunç özgürlüğü de değildir.

Genel olarak idealar kültür değil, insan yapımı kurgular değildir.

Nesnel idealar öznel insan doğasına özünlüdür ve gerçek etik yaşamın öğeleri ve erekleridir. İdea nesneldir ve insan bilincine sınırlı değildir. İdeanın evrenselliği ya da nesnelliği tinsel alanda daha kolay görülür, çünkü evrensel insanlığa özünlüdür. Doğal evrende İdeayı düşünmek daha güçtür. Ama İdeasız, Biçimsiz bir özdeği düşünmek saltık olarak olanaksızdır, çünkü başka her belirleniminden önce özdeğin kendisi bir Biçim, bir İdeadır ve bu biçim-belirlenimi olmaksızın ona "özdek" bile diyemezdik.

Hoşgörü ilkesi çok-kültürlülükten bütünüyle başka birşeydir ve çok kültürlülüğün bir saatli bomba olduğunu anlatır. Kültürler çarpışırlar, çünkü sonlu varlıklarını sonsuz olarak, göreli varlıklarını saltık olarak, değersiz geleneklerini ve boşinançlarını değerler olarak görürler. Değerleri bu geçiciliklerden ve hiçliklerden öteye gitmez ve onlar uğruna öldürür, kitle kıyımları yapar ve amansızca savaşırlar.

Önemli olan şey özgür olduğu sanısı içinde olan despotik kişiliği uyandırmaktır.

• Aydın yönetmek ister. Yasa egemenliğini değil, ama kendi istencinin egemenliğini ister.
• Aydın despottur, çünkü halkın hiçbir zaman kendini yönetemeyeceği ve halkı halk adına onun kendisinin yönetmesinin en iyisi olduğu inancındadır.
• İdeolog despottur, çünkü kendi kurtarıcı istencini istençsizlerin istenç açığını kapamak üzere kullanır.

Etnik gelenek ve gerilik kültürlerinin ortadan kalkması evrensel özgürlüğün utkusudur. Bu yitişler Tarihin günahları değil, ama usa hakkını veremeyen sonlu kültürlerin kendi haklı yazgılarıdır. Tarihin istemediği şey estetik, etik ve entellektüel geriliklerin sürekliliğidir. Tarihsel olarak pıhtılaşmış kültürler insan doğasının gelişiminin önünde aşılması gereken engeller olarak dururlar.

Romantik "soylu yabanıl" imgesi özgürlük, eşitlik ve kardeşlik değil, şiddet, kölelik, pislik, hastalık, yoksulluk vb. gibi gerilik terimlerinde tanımlanıyordu, Kültür kültü o "soylu yabanılın" değil, gelişimden sıkılan irrasyonel entellektüelin icadıdır. Geçmişi şimdi için model olarak yücelten kültür kültü şimdinin donuk olmadığını ve modernleşmenin ereksel bir akış süreci olduğunu gözardı eder. Gelişim erekseldir ve ereği ussal insan doğasından başka yerde aramak despotik barbarlığın açık göstergesidir.